က်င့္၀တ္နီတိႏွင့္ စံတန္ဖိုးမ်ားကို ေလ့က်င့္သင္ၾကားျခင္း

က်င့္၀တ္နီတိႏွင့္ စံတန္ဖိုးမ်ားကို ေလ့က်င့္သင္ၾကားျခင္း
၂၀ ရာစုကာလအတြင္း သိမႈဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ျခင္းႏွင့္ စာရိတၱဖြံ႔ျဖိဳးေရး သီအုိရီမ်ား cognitive and moral development theories ကို ေဖာ္ထုတ္ျခင္းေၾကာင့္ ထင္ရွားၾကသည့္ ပညာေရး စိတ္ပညာရွင္မ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ဂ်င္းပီယေဂ်းႏွင့္ ေလာရန္႔စ္ခိုလ္ဘာ့ဂ္တို႔၏ အဆိုအရ စာရိတၱစံတန္ဖိုးမ်ားကို နားလည္သိျမင္ျခင္း၊ လက္ခံရယူ ျခင္းႏွင့္ လက္ေတြ႔အသံုးခ်ျခင္းတို႔မွာ သိမႈဖြံ႔ျဖိဳး တိုးတက္မႈႏွင့္အတူ တစ္ျပိဳင္နက္တည္း ျဖစ္ေပၚလာသည္ ဟု ဆို၏။ တစ္နည္းဆိုရေသာ္ အၾကင္သူတစ္ဦးသည္ အသိပညာပိုင္းဆိုင္ရာ အရြယ္ေရာက္ လာစဥ္တြင္ သူသည္ က်င့္၀တ္နီတိ ဆိုင္ရာတြင္ က်ဳိးေၾကာင္းဆီေလ်ာ္စြာေတြးေခၚတတ္လာသည္။ သူ၏ ေမြးသကၠရာဇ္အရ ေရာက္ ရွိေနသည့္ အသက္အရြယ္ႏွင့္ မသက္ဆိုင္ဘဲ စဥ္းစားေတြးေတာတတ္မႈ အရည္အခ်င္း သည္ က်င့္၀တ္နီတိ ဆိုင္ရာ ဆင္ျခင္တံုတရားႏွင့္အတူ ဆက္ႏြယ္ေနသည့္ စြမ္းေဆာင္ႏုိင္ရည္မ်ားအတြက္ ခန္႔မွန္းရာတြင္ ပိုမို ေကာင္းမြန္ပါသည္။

သမားရိုးက်နည္းလမ္း

အျခားကေလးမ်ားကဲ့သို႔ပင္ စာရိတၱႏွင့္ က်င့္၀တ္နီတိစံႏႈန္းမ်ားကို ေက်ာင္းပညာေရးတြင္ေလ့လာခဲ့ရပါသည္။ “စာရိတၱပညာေရး” ဟူ၍ေခၚဆိုသည့္ အတန္းတြင္ တစ္ပတ္လွ်င္တစ္ခ်ိန္ (မိနစ္ ၅၀) သင္ၾကားျခင္းျဖစ္၏။ စိတ္၀င္စားဖြယ္ရာ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္သည့္ သူရဲေကာင္းပံုျပင္မ်ားပါ၀င္ေသာ ဖတ္စာအုပ္မ်ားေၾကာင့္ ဤအတန္း တက္ရန္ စိတ္ပါ၀င္စားမႈရွိျခင္းပင္။ အျခားေက်ာင္းသားမ်ားနည္းတူ စာရိတၱပညာေရးကို အခ်ိန္မ်ားမ်ား ရွိေစခ်င္ခဲ့ပါသည္။ သို႔ေသာ္ အခ်ိန္အကန္႔အသတ္ႏွင့္ အျခားအေၾကာင္းတရားမ်ားေၾကာင့္ ဤဘာသာရပ္ကို အေရးၾကီးေသာ ဘာသာရပ္တစ္ခုအေနျဖင့္ မစဥ္းစားၾကပါ။ စာေမးပြဲက်လွ်င္လည္း အေၾကာင္းမဟုတ္ခဲ့ပါ။

ထို႔အျပင္ ဤဘာသာရပ္ကို ေလ့က်င့္သင္ၾကားပံုမွာလည္း ထိေရာက္မႈလြန္စြာ အားနည္းလွပါသည္။ ဆရာဆရာမမ်ားမွ ပံုျပင္မ်ားကို ဖတ္ျပမည္။ ဦးေဆာင္ေဆြးေႏြးမည္။ ထုတ္ယူရရွိသည့္ သင္ခန္းစာ၊ ဆံုးမစကားတို႔ကို ကေလးမ်ားအားေမးျမန္းမည္။ မည္သို႔ဆိုေစ ေက်ာင္းျပင္ပပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ကင္းကြာလ်က္ စာရိတၱစံတန္ဖိုးမ်ားကို သီးျခားေလ့လာသင္ယူၾကျပီးလွ်င္ လိုက္နာက်င့္ေဆာင္ၾကမည္ဟုလည္း ေမွ်ာ္လင့္ထားေလသည္။ ကံဆိုးသည္မွာကား ေန႔စဥ္လူမႈဘ၀တြင္ စာရိတၱစံတန္ဖိုးမ်ား၏ ဆက္စပ္ပါ၀င္ေနပံုကို သိျမင္နားလည္ႏိုင္ျခင္းမရွိျခင္းပင္။ ေက်ာင္းသင္အျခားဘာသာရပ္မ်ားႏွင့္ စာရိတၱစံတန္ဖိုးမ်ား ဆက္စပ္ပံု တို႔ကိုလည္း ေလ့လာခြင့္မရရွိခဲ့ပါ။ ဤဘာသာရပ္ကို အေလးထားမႈမရွိျခင္းကား သိသာဆိုး၀ါးစြာ စိတ္ပ်က္ဖြယ္ရာျဖစ္ပါ၏။

ဦးေႏွာက္အသိႏွင့္ ကၽြမ္း၀င္မႈရွိေသာ စံတန္ဖိုးသင္ခန္းစာမ်ား

အခ်က္အလက္မ်ားႏွင့္ အေတြးအျမင္မ်ားကို အဓိပၸါယ္ရွိရွိဆက္စပ္ေပးျခင္းသည္ သိပၸံ၊ လူမႈေရးႏွင့္ သခ်ၤာဘာသာရပ္တို႔ကို ထိေရာက္ေအာင္ျမင္စြာ သင္ယူေလ့လာျခင္းအတြက္ အေရးၾကီးသည္။ ဤနည္းအတိုင္းပင္ စာရိတၱႏွင့္ စံတန္ဖိုးတို႔ကို ေလ့က်င့္သင္ၾကားျပီး ကိုယ္ပိုင္လက္ခံက်င့္သံုးႏုိင္ရန္ျဖစ္၏။ က်င့္၀တ္နီတိႏွင့္ စံတန္ဖိုးပညာေရးကို အဓိပၸါယ္ရွိေစရန္မွာ အျခားေသာဘာသာရပ္မ်ား၊ ေက်ာင္းတြင္းႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ဘ၀ အေတြ႔အၾကံဳမ်ားမွ သီးသန္႔ခြဲထုတ္ျခင္းမ်ဳိး မျပဳလုပ္သင့္ပါ။ စံျပဳထားသင့္သည္မွာ ေက်ာင္းတြင္း အျဖစ္အပ်က္မ်ားအလံုးစံု၊ သင္ယူျခင္း-သင္ၾကားျခင္းေနာက္ကြယ္တြင္ စံတန္ဖိုးမ်ားမွာ ေလးနက္သည့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အျပည့္ျဖင့္ ရွိေနသင့္ေလသည္။ က်င့္၀တ္နီတိႏွင့္ စံတန္ဖိုးပညာေရးကို တစ္ပတ္လွ်င္တစ္ခ်ိန္သာထားရွိသည့္ တြဲဖက္သင္ရုိးအဆင့္ (ထပ္ျဖည့္ဘာသာရပ္) အေနျဖင့္ မထားသင့္ပါ။ သင္ရိုးညႊန္းတမ္းအတြင္းထိုးေဖါက္ေမႊေႏွာက္ထားရွိသင့္ျပီး ေန႔စဥ္လူမႈဘ၀အေထြေထြကို ေရာင္ျပန္ဟပ္ေနေစရန္ စနစ္တက် ဆက္စပ္ယွက္ႏြယ္ေပါင္းစည္းထားရပါမည္။

စာသင္ခန္းအတြင္းလုပ္ေဆာင္ႏုိင္သည့္ နည္းလမ္းအသြယ္သြယ္

က်င့္၀တ္စာရိတၱဆိုင္ရာ က်ဳိးေၾကာင္းဆင္ျခင္ႏိုင္စြမ္းမွာ လက္ေတြ႔ဘ၀ထဲမွ သင့္ေတာ္ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားႏွင့္ စံတန္ဖိုးမ်ားကို ယွဥ္တြဲသင္ၾကားႏိုင္ရန္ အခြင့္အလမ္းမ်ားထားရွိျဖင့္သာ ရရွိႏိုင္သည္။ မည္သည့္ဘာသာရပ္တြင္မဆို ေပါင္းစည္းသင္ရိုးညႊန္းတမ္းအေနျဖင့္ စာရိတၱစံတန္ဖိုးမ်ားကို ေအာက္ပါနည္းလမ္းမ်ားအတိုင္း ေလ့က်င့္ သင္ၾကားႏိုင္သည္။

၁။ အျငင္းပြားဖြယ္ရာျဖစ္ေသာ စာရိတၱဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ားကိုစဥ္းစားေစျပီး ျဖစ္ႏိုင္သည့္ အေျဖမ်ား၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ အက်ဳိးဆက္မ်ား၊ ေနာက္ဆက္တြဲလုပ္ရပ္မ်ား၊ လက္ေတြ႔ဘ၀တြင္ အသံုးျပဳႏိုင္မႈကို ျပန္လွန္ေတြးေတာစဥ္းစားေစျခင္း (သိပၸံသုေတသနတြင္ က်င့္၀တ္ဆိုင္ရာႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဆြးေႏြးျခင္း) တို႔ကို ေဆြးေႏြးျခင္း၊ အခ်င္းခ်င္းတိုင္ပင္ေျပာဆိုျခင္းတို႔ျဖင့္ ရွာေစျခင္း။

၂။ စံတန္ဖိုးဆိုင္ရာျပႆနာမ်ားကို အေခ်အတင္ေဆြးေႏြးေစျခင္း - တကယ္မၾကံဳရေသးမီ စာရိတၱ ဆိုင္ရာအေၾကာင္းအရာမ်ားကို ေလ့လာျပင္ဆင္ေဆြးေႏြးေစျခင္းျဖင့္ လက္ေတြ႔ဘ၀မ်ားတြင္ မွန္ကန္ေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို ခ်မွတ္ရန္ အသင့္ျဖစ္ေနေစျခင္း။ ဤသို႔ျပဳလုပ္ေပးျခင္းျဖင့္ က်ဴးလြန္ခါနီးတြင္ အတင္းအက်ပ္လုပ္ေဆာင္ရျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ျခင္း၊ ပညာတတ္ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္အလုပ္အကိုင္လုပ္သူ လူတန္းစားမ်ားက်ဴးလြန္တတ္သည့္ ေကာ္လံျဖဴလုပ္သားမ်ား၏ ရာဇ၀တ္မႈခင္းဆိုင္ရာအၾကာင္းရင္းမ်ား (ဥပမာ - “ဇိမ္ခံကားမ်ားကို ဆက္လက္ထုတ္လုပ္သင့္ပါသလား” - အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္မ်ားအတြက္ စြမ္းအင္ထိန္းသိမ္းေပးႏိုင္ရန္ လက္ရွိမ်ဳိးဆက္မ်ားမွ က်င့္၀တ္ပိုင္းဆိုင္ရာ တာ၀န္ရွိမႈအေျခခံအခ်က္အရ။)

ဤစာသင္ၾကားနည္းမ်ားကို လက္ေတြ႔အသံုးျပဳရာ၀ယ္ ဆရာဆရာမတစ္ဦးအေနျဖင့္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို သတိျပဳရာ၏။

• ဘယ္သူဘယ္၀ါျဖစ္သည့္အခ်က္ႏွင့္ ေက်ာင္းသား၏ အျပဳအမူတို႔ကို ခြဲျခားထားႏိုင္ျခင္း။ ဆရာႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားကို သူတို႔၏ စာရိတၱစံတန္ဖိုးဆိုင္ရာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားအတြက္ ၾကိဳတင္ဘက္လိုက္မႈ မရွိေစသင့္ပါ။
• လြတ္လပ္ပြင့္လင္းေသာ ေဆြးေႏြးျခင္း၊ အျပန္အလွန္ေျပာဆိုျခင္းတို႔အတြက္ သေဘာတူညီမႈရွိေသာ စာသင္ခန္းပတ္၀န္းက်င္ကို ဖန္တီးထားရွိသည္။
• ဆရာဆရာမတို႔၏ ကိုယ္ပိုင္ အေတြ႔အၾကံဳမ်ားကို မွ်ေ၀ေဆြးေႏြးမႈျပဳသည္။ ေက်ာင္းသားမ်ားကိုယ္တိုင္ အလားတူရပ္တည္ခ်က္မ်ဳိးကို ျပဳလုပ္လာႏိုင္ေစရန္ျဖစ္ျပီး စာရိတၱစံတန္ဖိုးမ်ားကို သင္ယူေလ့လာရာ ၀ယ္ တတ္ႏိုင္သမွ် အစစ္အမွန္သေဘာထားရရွိေစမည္။

Ref: effectiveteaching.com