မ်က္ေမွာက္ေခတ္ ပညာေရး အေတြးအေခၚ ပညာရွင္မ်ား

(1) Paulo Freire (1921-1997)
ေပါလိုဖေရး (၁၉၂၁ - ၁၉၉၇)

"There is no such thing as a neutral education process. Education either functions as an instrument which is used to facilitate the integration of generations into the logic of the present system and bring about conformity to it, or it becomes the ‘practice of freedom’, the means by which men and women deal critically with reality and discover how to participate in the transformation of their world."

—Paulo Freire

ၾကားေနေသာ ပညာေရးဟူ၍ကားမရွိ။ မ်ဳိးဆက္မ်ားကို လက္ရွိစနစ္အတြင္း လိုက္ေလ်ာညီေထြရွိေစရန္ သိမ္းသြင္းမႈ အတြက္ျဖစ္ေစ ပညာေရးကို အသံုးခ်သည္။ သို႔တည္းမဟုတ္မူ သူတို႔၏ ကမၻာကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရာတြင္ ကိုယ္တိုင္ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ကိုရွာေဖြျပီး လက္ေတြ႔အေျခအေနႏွင့္ ျပႆနာမ်ားကို ပိုင္းျခားေျဖရွင္းျခင္းနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ လြတ္ေျမာက္မႈအတြက္ ပညာေရးျဖစ္သည္။

-ေပါလိုဖေရး (ဘရားဇီးလူမ်ဳိး ပညာေရးပညာရွင္ (၂၀ ရာစု))

၁၉၂၁ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၉ ရက္ေန႔မွာ ဘရာဇီးႏုိင္ငံ Recife ျမိဳ႔မွာ လူလတ္တန္းစားမိဘမ်ားမွ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ၁၉၂၉ ခုႏွစ္ စီးပြားပ်က္ကပ္ကာလအတြင္း ဆင္းရဲမြဲေတျခင္းႏွင့္ ငတ္မြတ္ ေခါင္းပါးမႈ ဒဏ္တို႔ကို ခံစားခဲ့ရသူျဖစ္သည္။ ခဏတာမွ် ၾကံဳေတြ႔ခဲ့ရေသာ္လည္း ဤအေတြ႔အၾကံဳတို႔မွာ ဆင္းရဲ သားမ်ားအတြက္ သူ၏ စိုးရိမ္ပူပန္စိတ္ကို ပံုေဖၚခဲ့ျပီး ပညာေရးအေတြးအျမင္ကို တည္ေဆာက္ရာတြင္လည္း အကူအညီရခဲ့သည္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ သူ၏မိသားစုစီးပြားေရးေျပလည္လာခဲ့သည္။

၁၉၄၃ ခုႏွစ္တြင္ Recife တကၠသိုလ္ ဥပေဒေက်ာင္းတြင္ ပညာသင္ၾကားခဲ့ရာတြင္ ဒႆနိကေဗဒ၊ ျဖစ္စဥ္ေဗဒ ႏွင့္ ဘာသာစကားဆိုင္ရာ စိတ္ပညာတုိ႔ကို အထူးျပဳေလ့လာခဲ့သည္။ တရားရံုးတြင္ အမႈထမ္းခြင့္ရခဲ့ေသာ္လည္း ေရွ႔ေနအျဖစ္မလုပ္ခဲ့ပါ။ ေပၚတူဂီဘာသာစကားျပဆရာအျဖစ္ အထက္ေက်ာင္းမ်ားတြင္ ေက်ာင္းဆရာ အေန ျဖင့္သာ လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။ ၁၉၄၄ ခုႏွစ္တြင္ ေက်ာင္းဆရာမတစ္ဦးျဖစ္သူ Elza Maia Costa de Oliveira ႏွင့္ ထိမ္းျမားလက္ထပ္ခဲ့သည္။ တစ္သက္တာပတ္လံုးအတူတကြ ပညာေရးလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကသည္။ သားသမီး ၅ ဦး ထြန္းကားခဲ့သည္။

ေပါလိုဖေရးမွာ ႏွစ္ဆယ္ရာစုအတြင္း ပညာေရးေလာကတြင္ ပိုင္းျခားေ၀ဘန္မႈရွိေသာ ပညာေရးသီအုိရီႏွင့္ နည္းလမ္း Critical Education တို႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အေရးပါျပီး လႊမ္းမိုးမႈအရွိဆံုးပုဂိၢဳလ္တစ္ဦးျဖစ္သည္။ ယေန႔ထက္ထိလည္း သူ၏ၾသဇာလႊမ္းမိုးေနဆဲပင္။ ဘရားဇီးႏိုင္ငံအေရွ႔ေျမာက္ပိုင္း Recife ေဒသတြင္ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ သက္ၾကီးပညာေရးလႈပ္ရွားမႈေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္းတြင္ ထင္ရွားလာခဲ့သူျဖစ္သည္။ ပိုင္းျခားေ၀ဘန္မႈရွိေသာ ပညာေရးသီအုိရီ၏ လမ္းစကိုလည္း ဤသက္ၾကီးပညာေရးလုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ကိုင္ရင္းရရွိလာခဲ့၏။ တျဖည္းျဖည္းႏွင့္ ဤသီအိုရီမွာ သက္ၾကီးပညာေရးနယ္ပယ္ကို ေက်ာ္လြန္လာခဲ့သည္။ ရွားပါးေသာ ေပါင္းစပ္ထားျခင္းမ်ားျဖင့္ ဖိႏွိပ္ခံတို႔၏ ေတာ္လွန္မႈတြင္ ပညာေရး၏ အခန္းက႑ကို အေလးထားခဲ့သည္။ သူ၏ႏိုင္ငံေရးခံယူခ်က္မ်ားႏွင့္ ဆန္းသစ္ေသာ အေတြးအျမင္တို႔ကို မိမိကိုယ္ကိုႏွိမ့္ခ်မႈရွိျခင္း၊ ဥပဓိရုပ္ခန္႔ျငားျခင္းႏွင့္ ပညာရွင္တစ္ဦး၏ အသိပညာနက္ရိႈင္းမႈတို႔ျဖင့္ ေပါင္းစပ္ထားရွိေလသည္။

လူမႈေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ သက္ၾကီးပညာေရးတို႔တြင္ ပါ၀င္လႈပ္ရွားခဲ့၏။ အထူးသျဖင့္ ကက္သလစ္ဘုရားေက်ာင္းမွ လူထုအေျချပဳလုပ္ရွားမႈႏွင့္ ေခတ္ေပၚယဥ္ေက်းမႈတို႔ႏွင့္ ဆက္စပ္ခဲ့သည္။ ဘရားဇီးႏိုင္ငံ အေရွ႕ေျမာက္ပိုင္းေဒသတြင္းရွိ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးေသာ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားႏွင့္ အလုပ္သမားမ်ားတို႔အတြက္ အလုပ္လုပ္ရင္း သူ၏ေက်ာ္ၾကားလာမည့္ စာမတတ္ျခင္းဆိုင္ရာျပႆနာမ်ားကို ေျဖရွင္းမႈတို႔ကို အဦးအစေဖၚထုတ္ခဲ့သည္။ ဤအေတြ႔အၾကံဳမ်ားႏွင့္ ထင္ရွားေသာ သက္ၾကီးစာတတ္ေျမာက္ေရးအစီအစဥ္မ်ားကို ခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္ျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ဘရာဇီးႏိုင္ငံ ပညာေရး၀န္ၾကီးဌာနမွ အမ်ဳိးသားအဆင့္ စာမတတ္သူပေပ်ာက္ေရးအစီအစဥ္တြင္ အလုပ္လုပ္ရန္ ဖိတ္ၾကားခဲ့သည္။ ေအာင္ျမင္မႈမ်ားရရွိခဲ့ေသာ္ျငားလည္း ၁၉၆၄ ခုႏွစ္တြင္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ဆိုးေၾကာင့္ သူ၏ပညာေရးလုပ္ငန္းမ်ား အဟန္႔အတားျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ေပါလိုဖေရးအားဖမ္းဆီးခဲ့ျပီး ခ်ီလီႏိုင္ငံသို႔ နယ္ႏွင္ဒဏ္ ေပးခဲ့သည္။ ျပည္ပ အေ၀းေရာက္ကာလမ်ားအတြင္း ေပါလိုဖေရးအေနျဖင့္ ေနရာအေတာ္ မ်ားမ်ားတြင္ အလုပ္ လုပ္ခြင့္ ရရွိခဲ့သည္။ ခ်ီလီ၊ အင္ဂိုလာ၊ မိုဇမ္ဘစ္၊ ကိတ္ဗါဒီ၊ ဂီနီဘစ္ေဆာ၊ နီကာရာဂြာ ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ အျခား ေသာ နယ္ေျမမ်ားတြင္ စာတတ္ေျမာက္ေရးလႈပ္ရွားမႈတို႔ကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ယူနက္စကိုတြင္ ပညာရွင္ တစ္ဦး အေနျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ဂ်ီနီဗာအေျခစိုက္ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ ခရစ္ယာန္ ေကာင္စီ၏ ပညာေရး ဌာနတို႔တြင္လည္းေကာင္း အမႈထမ္းခဲ့ေသးသည္။

တကမၻာလံုးတြင္သူ၏နာမည္ေက်ာ္ၾကားလာသည္ႏွင့္အမွ် ဟားဗတ္တကၠသိုလ္တြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရန္ ဖိတ္ၾကားျခင္းခံခဲ့ရသည္။ ႏုိင္ငံတကာရွိ တကၠသိုလ္မ်ားမွ ဆုတံဆိပ္မ်ားႏွင့္ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ပညာရွင္ ရာထူး မ်ားကို ရရွိခဲ့သည္။ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္တြင္ ဘရာဇီးႏိုင္ငံမွ လြတ္ျငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ေၾကညာခဲ့ျပီးေနာက္ပိုင္း အေ၀း ေရာက္သူမ်ား ျပန္လာခြင့္ရရွိခဲ့သည္။ ေပါလိုဖေရးအေနႏွင့္လည္း ျပည္တြင္းျပန္လာခဲ့ျပီး Sao Paulo ျမိဳ႔ရွိ Pontifical Catholic University ႏွင့္ Campinas တကၠသိုလ္တို႔တြင္ စာသင္ၾကားရန္ရာထူးကို လက္ခံခဲ့သည္။ ျပည္တြင္ရွိေနစဥ္ႏွစ္ကာလမ်ားအတြင္း သူ၏ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ပညာေရးခံယူခ်က္တို႔မည္သည့္အခါကမွ် မေပ်ာက္ ကြယ္ခဲ့ပါ။ ခ်က္ျခင္းပင္ အလုပ္သမားပါတီအဖြဲ႔၀င္တစ္ဦးျဖစ္လာခဲ့ျပီး စာတတ္ေျမာက္မႈႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာ မူ၀ါဒေရးရာတြင္ အထင္ကရပုဂိၢိဳလ္တစ္ဦးျဖစ္လာခဲ့သည္။ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္တြင္ Sao Paulo ျမိဳ႔၏ ျမဴနီစပါယ္ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အလုပ္သမားပါတီမွ အႏိုင္ရရွိခဲ့ျပီးေနာက္ ဖေရးအားပညာေရး၀န္ၾကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ခဲ့သည္။ သူ၏အုပ္ခ်ဳပ္မႈကာလမ်ားတြင္း သက္ၾကီးပညာေရး၊ သင္ရိုးညႊန္တမ္းျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး၊ လူထုအေျချပဳ ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္ေရးႏွင့္ ရည္မွန္းခ်က္ၾကီးမားေသာစီမံခ်က္ျဖစ္သည့္ ေက်ာင္းမ်ားကို ဒီမိုကေရစီ စာသင္ေက်ာင္းမ်ား ျဖစ္လာေစေရး မူ၀ါဒမ်ားခ်မွတ္က်င့္သံုးေရး အစရွိသည့္ ဆန္းသစ္ေသာ ပညာေရးအစီအစဥ္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့သည္။

ပညာေရး၀န္ၾကီးရာထူးမွ အနားယူျပီးသည့္ေနာက္ပိုင္း ဘ၀၏ေနာက္ဆံုးေျခာက္ႏွစ္ကာလမ်ားတြင္ စာေရးသား ျခင္းႏွင့္ ႏိုင္ငံတြင္း၊ ႏုိင္ငံတကာလွည့္လည္၍ ေဟာေျပာပို႔ခ်ျခင္းတို႔ကိုလုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ ဤကာလမ်ားမွာ သူ၏ပညာရွင္လုပ္ငန္းမ်ား ရင့္က်က္ျခင္းႏွင့္အတူ အျမင့္မားဆံုးေရာက္ရွိခ်ိန္လည္းျဖစ္သည္။ ေဆြးေႏြး ျငင္းခံုၾကရျပီး ပုဂၢလအျမင္သေဘာထားမ်ားပါ၀င္ေသာ စာအုပ္မ်ားစြာကိုေရးသားခဲ့ရာ ကမၻာအႏွံ႔တြင္ ဖတ္ရႈ ေလ့လာသူမ်ားစြာရွိခဲ့သည္။ ဤစာအုပ္မ်ားႏွင့္ လူေတြ႔ အင္တာဗ်ဴးမ်ား၊ ေဆာင္းပါးမ်ားတြင္ အမ်ားစိတ္၀င္စား သည့္ သူ႕ကုိယ္ပိုင္ႏွင့္ အျခားေသာပုဂၢိဳလ္မ်ား၏ စာအုပ္တို႔ကို ေမးခြန္းမ်ားထုတ္ခဲ့သည္။ အသက္ရွင္ေနထိုင္ခြင့္ မ်ားမ်ားမရွိေတာ့သည္ကို ၾကိဳတင္သိရွိခဲ့သလိုပင္။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္တြင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ေသာ္ျငားလည္း သူ၏လက္ရာမ်ား ႏွင့္ အေတြးအျမင္တို႔မွာ တစ္ကမၻာလံုးတြင္ ရွင္သန္ေနဆဲရွိသည္။ ဤသို႔ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈရွိရျခင္းမွာ သူ၏အေတြးအေခၚမ်ား၏ လက္ခံႏိုင္ဖြယ္ရာ ဆြဲေဆာင္မႈရွိျခင္းေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္သည္။ လူၾကိဳက္အမ်ားဆံုးအေတြးအေခၚမွာ ပညာေရးသည္ အစဥ္အျမဲပင္ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ေဆာင္ခ်က္ျဖစ္သည္ဆိုေသာ အခ်က္ပင္ျဖစ္၏။ ဤအေတြးအျမင္မွာ သူ႔အတြက္ ေဆာင္ပုဒ္မွ်သာမဟုတ္ပါ။ အမွန္စင္စစ္မူ ဖေရး၏ ပညာေရးသီအိုရီကို နားလည္ရန္အတြက္ အခ်က္အျခာက်လွေပသည္။ သူ႔အေနျဖင့္မူ ပညာေရးတြင္ လူမႈဆက္ဆံေရးအစဥ္အျမဲ ပါရွိျခင္းျဖစ္ေလရာ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ ေရြးခ်ယ္မႈမ်ားလည္း အလိုအေလ်ာက္ ပါရွိျပီးသားျဖစ္ေတာ့သည္။ မည္သည့္ ပညာေရးလုပ္ေဆာင္ခ်က္တြင္မဆို “ဘာကို” “ဘာေၾကာင့္” “ဘယ္လို” “အဆံုးသတ္မွာမူဘယ္သို႔” ႏွင့္ “ဘယ္သူတို႔အတြက္” စသည့္ ေမးခြန္းမ်ားမွာ ပဓာနက်ေနေၾကာင္း ဖေရးမွ အခိုင္အမာမိန္႔ဆိုေလသည္။ လက္ေတြ႔နယ္ပယ္ႏွင့္ ကင္းလြတ္၍ သီးသန္႔ျဖစ္ေနျခင္းကို မဆိုလိုပါ။ ေက်ာင္းဆရာတိုင္း၊ ပညာေရးသမားတိုင္း ဤေမးခြန္းတို႔ကို ေမးျမန္းရျပီး အေျဖမ်ားမွာ မည္သည့္ ေ၀ဘန္ဆန္းစစ္မႈရွိေသာ ပညာေရးလုပ္ငန္းအတြက္မဆို အလြန္အေရးၾကီးသည့္ စံလမ္းညႊန္မ်ားပင္ျဖစ္ေခ်ေတာ့သည္။ သုိ႔ျဖစ္ေလရာ ပညာေရးတြင္ ၾကားေနရန္မျဖစ္ႏိုင္သကဲ့သုိ႔ ပညာေရးမူ၀ါဒမ်ားႏွင့္ လက္ေတြ႔လုပ္ငန္းမ်ားသည္ လူမႈဘ၀မ်ားထဲသို႔ ထဲထဲ၀င္၀င္သက္ေရာက္မႈရွိေနသည္ကို အေသအခ်ာ နားလည္ထားရေပမည္။ ဤမူ၀ါဒႏွင့္ လုပ္ငန္းတို႔သည္ ခြဲျခားထုတ္ပယ္ျခင္းႏွင့္ မတရားမႈတို႔ သက္ဆိုးရွည္ေစရန္အတြက္ျဖစ္ေစ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ လူမႈျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ အေျခအေနမ်ားကို ဖန္တီးတည္ေဆာက္ေရးအတြက္ အေထာက္အကူျဖစ္ေစ သက္ေရာက္မႈရွိေန၏။

ေပါလိုဖေရး၏အဆိုအရ အရင္းရွင္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအတြင္း ပညာေရးနယ္ပယ္အပါအ၀င္ လူမႈဆက္ဆံေရးအမ်ားစု မွာ ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈပံုစံ ဆက္ဆံေရးမွ်သာျဖစ္၏။ သူ၏သီအိုရီႏွင့္ လုပ္ငန္းမ်ားတည္ေဆာက္ခဲ့သည့္ ဘရာဇီးႏုိင္ငံ၏ လက္ေတြ႔အေျခအေနမွန္မွာမူ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ မညီမွ်မႈတို႔ျဖင့္ ရင္ဆိုင္ေနခဲ့ရသည္။ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ ျပည္သူမ်ားမွာ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရးႏွင့္ ပညာေရးအရင္းအျမစ္၊ အရင္းအႏွီးမ်ားမွ ဖယ္ထုတ္ထားျခင္းကို ခံစားခဲ့ၾကရသည္။ ဤသို႔ဖိႏွိပ္ျခင္းနွင့္ ဖိႏွိပ္သူ-အဖိႏွိပ္ခံ ဆက္ဆံေရးပံုစံမ်ားမွာ ဖေရးအတြက္ လြန္စြာစိတ္၀င္စားျခင္းျဖစ္ရေတာ့သည္။ ဘရာဇီးႏိုင္ငံႏွင့္ အျခားေသာ ႏုိင္ငံမ်ားရွိ ဆင္းရဲမဲြေတေနေသာ လူထုမ်ားႏွင့္ အလုပ္လုပ္ရန္အတြက္ စိတ္ပါရျခင္းျဖစ္သည္။

သူ၏ အေစာဆံုးအေရးအသားမ်ားမွာပင္ ဤလူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားအတြင္း အျမစ္တြယ္ေနေသာ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ၊ ၾကဥ္ဖယ္မႈတို႔ ကင္းစင္ေစရန္၊ ထပ္မံမေပၚေပါက္ေစရန္မွာ တည္ရွိေနခဲ့သည္ ပညာေရးဆိုင္ရာ လႊမ္းမိုးမႈရွိေသာ အေတြးအေခၚမ်ားျဖင့္ မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း သူသေဘာေပါက္ခဲ့သည္။ ဤအတြက္ေၾကာင့္ ပညာေရးအေတြးအျမင္သစ္ လိုအပ္ခ်က္ကို တိုက္တြန္းေျပာဆိုခဲ့၏။ လက္ရွိရပ္တည္ခ်က္ႏွင့္ ကမၻာ့အျမင္မွ ေသြဖည္ျခင္းႏွင့္အတူ သိမႈနယ္ပယ္တြင္လည္းနည္းနာအသစ္ျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ရေတာ့သည္။ သို႔ျဖစ္ေလရာ ဖေရး၏ပညာေရးအယူအဆႏွင့္ သူ၏နည္းလမ္းကို ေျခေျချမစ္ျမစ္နားလည္ရန္အတြက္ ၾကဥ္ဖယ္ျခင္းခံထားရသူမ်ား၊ အခြင့္အေရးတန္းတူမရွိသူမ်ားႏွင့္ အဖိႏွိပ္ခံတို႔၏ ယဥ္ေက်းမႈ၊ အသိပညာႏွင့္ ေနာက္ခံအေျခအေနမ်ားအေပၚ ဖေရးမွ ပထမ ဦးစားေပးေရြးခ်ယ္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

ဖေရး၏ ပညာေရးအယူအဆမွာ ေက်ာင္းစာသင္ခန္းမ်ားအတြင္း၌သာ ျပီးဆံုးသြားသည္မဟုတ္ပါေခ်။ မ်ဳိးဆက္သစ္မ်ားအတြက္ႏွင့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားအတြက္ ေက်ာင္းစာသင္ခန္းမ်ား၏ အေရးပါမႈကို နားလည္ထားေသာ္ျငားလည္း ပညာေရးနည္းလမ္းအသစ္မ်ားသက္သက္ျဖင့္ ေျပာင္းလဲမႈရွိေသာ ေက်ာင္းအသစ္၊ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအသစ္ကို ဖန္တီးတည္ေဆာက္ရန္မျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း တင္ျပေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ ပညာေရးသည္ ကၽြႏု္ပ္တို႔ မွီတင္းေနထိုင္ရာကမၻာၾကီးအေၾကာင္းကို သိရွိနားလည္ရန္ႏွင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ျပင္ဆင္ေပးႏိုင္ပါသည္။သို႔ေသာ္ လူတို႔ရွင္သန္ေနထိုင္ရာ ပတ္၀န္းက်င္တြင္း ပကတိအရွိတရားမ်ားႏွင့္ နက္နက္ရိႈင္းရိႈင္း ဆက္စပ္ထားရွိျပီး ဤအရွိတရားမ်ားကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ လႈပ္ရွားေနမႈမ်ားႏွင့္လည္း ဆက္စပ္ထားမွသာ ျဖစ္ႏိုင္ပါမည္။ ဤအခ်က္ အေပၚမူတည္၍ သိမႈနယ္ပယ္ဆိုင္ရာ ခ်ဥ္းကပ္ပံုအသစ္ကို ဖေရးမွ ကမ္းလွမ္းတင္ျပခဲ့သည္။
ဖေရးအဆိုအရ လြတ္ေျမာက္မႈအတြက္ ပညာေရးမွာ အသိပညာ၊ ဗဟုသုတမ်ားကို လက္ဆင့္ကမ္းျဖန္႔ျဖဴးေပးရံု ရိုးရိုးေတာ့ လံုး၀ မဟုတ္ပါေခ်။ အခ်က္အလက္မ်ား၊ သတင္းမ်ားကို စုေဆာင္းထားရံုမွ်မွာ သိျခင္းမဟုတ္ေသး။ သူက “ဘဏ္တြင္ သိုမွီးအပ္ႏွံျခင္း” ဟုအမည္တပ္သည္။ သိျခင္းမွာ ကမၻာေပၚတြင္ မိမိ၏ေနရာမွေန၍ မိမိကုိယ္ကို တည္ေဆာက္ျခင္းပင္ျဖစ္ျပီး မိမိဖတ္ရႈထားသည္ကို ျပန္လည္ေရးသားႏိုင္ျခင္းႏွင့္ ကမၻာၾကီးကို အေျခခံက်က် ေျပာင္းလဲႏိုင္စြမ္းရွိျခင္းလည္း ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္ေလရာ ဖေရး၏ စာတက္ေျမာက္မႈအယူအဆမွာ အၾကင္သူတစ္ဦးမွေန၍ စကားလံုးမ်ားကို ဖတ္ရႈတတ္ရံုအဆင့္ထက္ မ်ားစြာ ေက်ာ္လြန္ေလသည္။ စာဖတ္တက္ျခင္းဟုဆိုရာ၀ယ္ ကမၻာၾကီးကို “ဖတ္ရႈႏိုင္စြမ္းရွိျခင္း” လည္း ျဖစ္ရမည္။
လြတ္ေျမာက္မႈအတြက္ပညာေရးကို အဆိုျပဳေဆြးေႏြးျခင္း၏ ေနာက္ခံတြင္ အေရးပါလွေသာ မႏုႆေဗဒဆိုင္ရာ ဇစ္ျမစ္တည္ရွိေနသည္။ သူက ေယာက်ၤားႏွင့္ မိန္းမတို႔သည္ ယဥ္ေက်းမႈကို ထုတ္လုပ္သူမ်ားျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္သည္။ သို႔ျဖစ္၍ သမိုင္း ဖန္တီးထုတ္လုပ္သူမ်ားလည္းျဖစ္ၾကသည္။ လူသားဆိုသည္မွာ မျပီးမျပည့္စံုေသးသူျဖစ္ေလရာ ပိုမို၍ လူသားဆန္လာရန္အတြက္ “ျဖစ္တည္မႈ အလုပ္လုပ္ရန္” တာ၀န္ရွိေနသည္။ ဆရာဆရာမမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားမွာလည္း မျပီးမျပည့္စံုေသးေသာလူသားမ်ားသာျဖစ္ၾကေလရာ ႏွစ္ဦးစလံုးမွ ပညာေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ အျပန္အလွန္သင္ယူေလ့လာစရာေတြရွိေနသည္။ ဤသို႔ဆိုေသာ္လည္း သင္ယူေလ့လာမႈလုပ္ငန္းကို လုပ္ေဆာင္သူ ဆရာ၏ အခန္းက႑ကို ျငင္းပယ္ျခင္းကားမဟုတ္ရပါ။ လုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ပိုင္းျခားေ၀ဖန္ေဆြးေႏြးျခင္းႏွင့္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ပူးေပါင္း၍ အသိပညာရွာေဖြျခင္းတို႔အေပၚ အမွီသဟဲျပဳရာ၏။

ဆန္းစစ္ေ၀ဘန္တတ္ေသာ ယဥ္ေက်းမႈလုပ္သားမ်ားအေနျဖင့္ ေက်ာင္းဆရာဆရာမမ်ား၏ အခန္းက႑ကို ဖေရးမွ အေလးထားတင္ျပခဲ့သည္။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းႏွင့္ သူတို႔ကိုယ္၌လက္ခံက်င့္သံုးေနသည့္ ပင္မယဥ္ေက်းမႈ စံ တန္ဖိုးမ်ားအေပၚတြင္ ဆန္းစစ္ေ၀ဘန္ႏိုင္ရန္ အားထုတ္ရမည္။ ဤသည္မွာ ယင္းတို႔၏ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ေဆာင္ခ်က္တို႔ကို သိရွိနားလည္ရန္အတြက္ျဖစ္၏။ အတြင္း၊ အျပင္ ၂ ဖက္စလံုးမွ အားထုတ္ျခင္းမွာ ျပန္လွန္ေလ့လာသံုးသပ္တတ္ရန္ႏွင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလုပ္ေဆာင္ရန္ နည္းလမ္းမ်ားရရွိေစႏိုင္သည္။ ထို႔အျပင္ ဤကဲ့သို႔ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားမွာ လိုအပ္ခ်က္အရ စာသင္ခန္းတြင္းကို ေက်ာ္လြန္သြားပါလိမ့္မည္။ ဖေရး၏စကားအတိုင္းဆိုရေသာ္ -

“အႏွစ္သာရအားျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးသေဘာေဆာင္ျပီး ပင္ကုိယ္အရ သင္ယူေရးႏွင့္ သင္ၾကားေရးဟန္ရွိသည့္ ကၽြႏု္ပ္၏ေရြးခ်ယ္မႈမ်ားႏွင့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္အိပ္မက္မ်ား ပိုမို၍ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းျဖစ္လာသည္ႏွင့္ အမွ်၊ ပညာေရးသမားတစ္ဦးျဖစ္ေသာ္ျငားလည္း ႏိုင္ငံေရးကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦးလည္းျဖစ္ရသည္ဆိုေသာအခ်က္ကို သိျမင္နားလည္လာသည္ႏွင့္ အမွ်၊ ဒီမိုကေရစီဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေစရန္ မည္မွ်အထိခရီးဆက္ရအံုးမည္နည္းဟု ကၽြႏု္ပ္အေနျဖင့္သေဘာေပါက္စိုးရိမ္မႈကို ပိုမို၍ သိရွိလာေတာ့၏။ စာသင္သားတို႔၏ သိစိတ္ကို ႏိႈးဆြေပးႏိုင္သည့္ ပိုင္းျခားေ၀ဘန္ဆန္းစစ္မႈရွိေသာ ပညာေရးကို က်င့္သံုးလာသည္ႏွင့္အမွ် ကၽြႏု္ပ္တို႔ကို ပံုပ်က္ပန္းပန္းပ်က္ျဖစ္ေစသည့္ စိတ္ကူးယဥ္စြဲလန္းမႈ၊ ဒ႑ာရီဆန္မႈမ်ားအား လိုအပ္ခ်က္အရ ဆန္႔က်င္လာေတာ့သည္ကိုလည္း ကၽြႏု္ပ္ သိနားလည္ရျပန္သည္။ ဤဒ႑ာရီမ်ားကို ဆန္႔က်င္လာသည္ႏွင့္အတူ လႊမ္းမိုးမႈရွိေနေသာ အာဏာႏွင့္ ရင္ဆိုင္ရေတာ့သည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ဒ႑ာရီမ်ားကို ခြါခ်လိုက္သည္ႏွင့္ အာဏာႏွင့္ အေတြးအျမင္တို႔သာ က်န္ရွိေတာ့၏။”

မိန္႔ဆိုခ်က္ေနာက္ကြယ္က က်င့္၀တ္နီတိႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအဓိပၸါယ္မွာ ရွင္းလင္းေနသည္။ ေက်ာင္းဆရာတစ္ဦးအေနျဖင့္ သိရွိ နားလည္ထားသည့္ ႏိုင္ငံေရးအျမင္သေဘာထားအရ အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြးမႈရွိေသာ ပညာသင္ၾကားေရး လိုအပ္ခ်က္ကား အမွန္ျဖစ္ပါမူ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္ သူတို႔၏အသိပညာကိုလည္း အထူးေလးစားမႈ ရွိရ ေပလိမ့္မည္။ “မိမိ၏အျမင္ႏွင့္ မတူပါက လက္မခံႏိုင္ဘဲ အဆင့္မရွိဟူေသာအျမင္မ်ဳိးရွိတတ္ၾကေလသည္။ ဤသည္မွာ သည္းခံႏိုင္စြမ္းမရွိျခင္းပင္တည္း။ ဆန္႔က်င္ဘက္တို႔အေပၚတြင္ ျငင္းပယ္လိုမႈသေဘာကားထင္ရွားေနေပသည္။”
သို႔ပင္ျဖစ္ေသာ္ျငားလည္း စာသင္ေက်ာင္းတို႔မွာ အျခားသူတို႔အေပၚ အဆင့္နိမ့္သေဘာထားအျမင္ရွိမႈၾကီးစိုးေသာ ပင္မေနရာမ်ားျဖစ္ေနရေခ်သည္။ ေက်ာင္းသည္ (အထင္ကရျဖစ္ေသာ) အဓိအသိပညာအေပၚတြင္သာ အေလးထားျပီး သမိုင္းစဥ္မွ ဖယ္ရွားျခင္းႏွင့္ အလိုအေလ်ာက္လက္ခံက်င့္သံုးျခင္းကိုျဖစ္ေစသည္။ ထင္သာျမင္သာျဖစ္ေသာ အသိပညာအေပၚတြင္သာ အာရံုစူးစိုက္မႈႏွင့္ လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းအတြင္း လက္ခံက်င့္သံုးႏိုင္မႈကို ဖန္တီးထားသည္။ ဤသည္မွာ ဖေရးအေနျဖင့္ မွားယြင္းသည္ဟု ရႈျမင္သည္။ အသိပညာဆိုသည္မွာ သမိုင္းစဥ္ဆက္ေနျခင္းျဖစ္သည္ဟူ၍ သူအေနျဖင့္ တင္ျပခဲ့သည္။ ဖေရးအဆိုအရ ႏိုင္ငံေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ စီးပြားေရးဆက္ႏြယ္မႈေဘာင္အတြင္း သမုိင္းစဥ္ဆက္မဟုတ္ေသာ၊ လူမႈဆက္ဆံေရးမဟုတ္ေသာ အသိပညာဟူ၍မရွိ။ ဤဆက္ႏြယ္မႈသေဘာနားလည္ရန္မွာ သူ႔၏ အယူအဆအတြက္ အလြန္အေရးပါလွသည္။ မတူျခားနားမႈခ်က္ (သူအေခၚအရ လူၾကိဳက္မ်ားေသာ အသိပညာ) ကို တန္ဖိုးထားျခင္းမရွိသည့္အျပင္ အထင္ကရျဖစ္သည့္ ထံုးတမ္းစဥ္လာ ပညာေရးပံုစံေဘာင္အတြင္း တရား၀င္မႈလည္းမရွိပါ။ လြတ္ေျမာက္မႈအတြက္ ပညာေရးမွာ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားတြင္ အစဥ္အလာအရ လက္ခံက်င့္သံုးေနသည့္ ေခါက္ရိုးက်ဳိးေနေသာ အက်င့္အၾကံတို႔ကို ထပ္တူထုတ္လုပ္ရန္မဟုတ္ပါ။ ဤအျမင္ႏွင့္ ဆန္႔က်င္စြာ ဖေရးပံုစံျဖစ္သည့္ လြတ္ေျမာက္မႈအတြက္ပညာေရးသည္ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ား၏ ဗဟုသုတအသိပညာကို အသိအမွတ္ျပဳျခင္း၊ တန္ဖိုးထားျခင္းႏွင့္ သမုိင္း၀င္ေစျခင္းတို႔ပါရွိသည္။ ဤမွ်ေလာက္ႏွင့္လည္း ရပ္တန္႔မေနေသးပါ။ ဖေရး၏ခ်ဥ္းကပ္မႈနည္းလမ္းမွာ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ရွိႏွင့္ျပီးျဖစ္ေသာ ကိုယ္ပိုင္ဗဟုသုတအသိပညာကို အသံုးျပဳျပီး အထင္ကရအသိပညာႏွင့္ ဆက္စပ္နားလည္ႏိုင္ေစျခင္းျဖင့္ သူတို႔၏လြတ္ေျမာက္မႈအတြက္ျဖစ္ေလသည္။ ဤအျမင္ကို သာဓကေဆာင္ရေသာ္ ေက်ာင္းသားမ်ားအေနျဖင့္ ဘာသာစကားအသံုးျပဳရာတြင္ လူမႈေရးနယ္ပယ္အတြင္း ဖြင့္ဆိုထားေသာ “စံ” သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားကို ေလ့လာၾကမည္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ဆန္းစစ္ေ၀ဘန္မႈရွိေသာ ပညာေရးမွာ ဤအဆင့္ထက္ေက်ာ္လြန္ရပါမည္။ သူ႔စကားအတုိင္းဆိုရေသာ္ -

“စံတန္ဖိုးမ်ားကို ေလ့လာရာတြင္ ေက်ာင္သားမ်ားအေနျဖင့္ သူတို႔ဘာသာစကားမွာ အက်ည္းတန္ျခင္း၊ နိမ့္က်ျခင္းတို႔ေၾကာင့္မဟုတ္မူဘဲ ဤစံတန္ဖိုးမ်ားကို တတ္ကၽြမ္းသိနားလည္ျခင္းအားျဖင့္ ကမၻာၾကီးတြင္ လိုအပ္သည့္ ဆန္းသစ္တီထြင္ေျပာင္းလဲရန္ ရုန္းကန္အားထုတ္ရာ၀ယ္ ကိရိယာတစ္ခုအေနျဖင့္ အသံုးျပဳႏိုင္မည္။”

လက္ေတြ႔အက်င့္အၾကံႏွင့္ သီအိုရီအၾကား ဒိုင္ယာလက္တစ္ဆက္ဆံေရးအေပၚ သူ၏ အားထုတ္မႈမွာ လက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို အင္အားရွိေသာ သီအုိရီအယူအဆမ်ားအေပၚတြင္ အျမဲပင္ အေျခရယူျခင္း ပင္ျဖစ္သည္။ အျပန္အလွန္အားျဖင့္ ဤသီအုိရီမ်ားမွာလည္း သူ၏လက္ေတြ႔လုပ္ရပ္မ်ားႏွင့္ နက္ရိႈင္းစြာ ဆက္စပ္ေနေလသည္။ သုိ႔ျဖစ္ေလရာ သူ၏ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လံုးကို ပညာသင္ယူျခင္းႏွင့္ သင္ၾကားေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေလ့လာမႈတြင္ျမႇပ္ႏွံထားခဲ့သည္။ ေခါင္းစဥ္မ်ား၊ ဖတ္စာအုပ္မ်ား (သိုိ႔မဟုတ္) သင္ၾကားေရးနည္းလမ္းမ်ားကို ၾကိဳတင္အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုထားခ်က္ဟူ၍လည္း မရွိေသးဘဲ လက္ေတြ႔ေလ့လာျခင္းျဖစ္၏။ သူ၏ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ဆရာႏွင့္ ေက်ာင္းသားတို႔၏ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ လူမႈပကတိအရွိတရားမ်ားအေပၚတြင္ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုထားသည့္ “ကိုယ္ပိုင္အေတြ႔အၾကံဳမ်ားမွ အဓိပၸါယ္နားလည္ယူေရး” conscientization ေခၚ သင္ၾကားေရးနည္းလမ္းကို ရွင္းလင္းရန္ျဖစ္သည္။ ဤပကတိအရွိတရားမ်ားမွေန၍ ေခါင္းစဥ္မ်ား၊ မာတိကာမ်ား၊ သင္ၾကားေရးဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား (တနည္းဆိုရေသာ္ သင္ရိုးညႊန္းတမ္းႏွင့္ စာသင္ၾကားျခင္း) ကို ရရွိလာမည္ျဖစ္သည္။ ဖေရး၏ အေတြးအေခၚ အယူအဆမ်ားတြင္ပါရွိေသာ အင္အားႏွင့္ ၾသဇာရွိေနေသာအခ်က္ဟူသည္မွာ ဤလက္ေတြ႔က်င့္စဥ္ႏွင့္ သီအိုရီသေဘာတရားတို႔ ေပါင္းစည္းျခင္းပင္ျဖစ္ပါ၏။

ေျခေျချမစ္ျမစ္ဖြင့္ဆိုရေသာ္ သက္ၾကီးစာတတ္ေျမာက္ေရးတြင္ “ကိုယ္ပိုင္အေတြ႔အၾကံဳမ်ားမွ အဓိပၸါယ္ နားလည္ယူေရး” နည္းလမ္းမွာ ဘာသာေဗဒႏွင့္ လူမႈေရးအဓိပၸါယ္မ်ားကို ဖြင့္ဆိုျခင္း၊ ရွင္းလင္းျခင္းနည္းလမ္း အဆင့္ဆင့္ ဖြဲ႔စည္း ထားရွိျခင္းျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ပထမဦးစြာ ေခါင္းစဥ္မ်ားကို ရွာေဖြထုတ္ယူသည္။ လူ႔ အသိုင္း အ၀ိုင္းအတြင္း ပုဂၢလႏွင့္ ပံုမွန္ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈမ်ားမွ ေပၚထြက္ လာျခင္းမ်ားပင္။ ထို႔ေနာက္တြင္ အျပန္အလွန္ ေျပာဆို ေဆြးေႏြးျခင္း ဒိုင္ယာေလာ့နည္းလမ္းကို အသံုးျပဳျခင္းျဖင့္ ရပ္ရြာယဥ္ေက်းမႈ အသိုက္အ၀န္းတြင္ ေဆြးေႏြးၾကသည္။ ဤေဆြးေႏြးမႈမ်ားမွ ေခါင္းစဥ္နယ္ပယ္ၾကီး thematic universe ကို ထုတ္ႏႈတ္ၾကျပီးလွ်င္ ဆရာမ်ားမွ အသုိင္းအ၀ုိင္း ၏ လူမႈေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈအရ ကိုက္ညီသင့္ေလ်ာ္ေသာ ေ၀ါဟာရမ်ားစြာပါရွိသည့္ ေ၀ါဟာရ နယ္ပယ္ၾကီး vocabulary universe ကုိထုတ္ႏႈတ္ယူၾကျပန္သည္။ ထိုမွတဖန္ အသံထြက္ပံုစံအမ်ဳိးမ်ဳိးႏွင့္ အသံထြက္အရ အလြယ္ အခက္ စဥ္ထားသည့္ စကားလံုး ၁၇ လံုး ၁၈ လံုးခန္႔ပါ၀င္သည့္ ေ၀ါဟာရနယ္ပယ္ငယ္ေလးကို ရယူေလသည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ ျဖစ္တည္ေနသည့္ အေျခအေနတြင္းမွ အဓိပၸါယ္ဖြဲ႔စည္းမႈရွိေသာ စကားလံုးမ်ားျဖင့္ ေရးသားထားသည္ တို႔ကို ဖြင့္ဆိုရွင္းလင္းျခင္း နည္းလမ္းပါရွိေသာ စာဖတ္ျခင္းနည္းနာ အဆင့္ဆင့္ျဖစ္သည္။ ပကတိျဖစ္တည္ေနသည့္ အေျခအေနႏွင့္ ဤဆက္ႏြယ္ေနမႈမွာ လြန္စြာအေရးပါလွသည့္ အဆင့္ျဖစ္ျပီး ဖိႏွိပ္ အုပ္ခ်ဳပ္ ခံေနရသည့္ လူ႔အသိုင္း အ၀ိုင္း အတြင္းရွိ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားအေနျဖင့္ ဗဟုသုတ အသိတရားအသစ္ကို သူတို႔၏ ဘ၀မ်ား ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ရာ၀ယ္ အသံုးျပဳႏို္င္ေစရန္ အခ်က္အခ်ာက်သည္။

ကမၻာ့ေနရာအႏွံ႔အျပားတြင္ ဤအဖိႏွိပ္ခံတို႔အား သင္ၾကားေရးနည္းလမ္းကို အသံုးျပဳမႈမ်ား က်ယ္ျပန္႔လာျခင္း အေပၚတြင္ ေပါလိုဖေရးအေနျဖင့္ စိုးရိမ္စိတ္ေတာ့ရွိေနခဲ့သည္။ သူ၏ အေတြးအေခၚအယူအဆကို ေ၀ဘန္ ဆန္းစစ္မႈမရွိဘဲ ထပ္တူကူးယူသည့္နည္းတစ္ခုျဖစ္လာမည္ကိုျဖစ္ပါ၏။ ထို႔ေၾကာင့္ သီအိုရီ အယူအဆမ်ားကို အေရးပါသည္ဟူေသာ သေဘာထားအျမင္မ်ား၏ အႏၱရာယ္ဆိုးကိုလည္း သိျမင္ထားသည္။ သူ၏ ပိုင္းျခား ေ၀ဘန္ဆန္းစစ္မႈရွိေသာ ပညာေရးသီအိုရီမ်ားႏွင့္ လက္ေတြ႔အက်င့္အၾကံမ်ား၏ မူလဇစ္ျမစ္ကို အစဥ္ပင္ သတိျပဳေစလိုသည္။ ကမၻာၾကီးအတြင္း ၾကား၀င္ဟန္႔တားရန္ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ား၊ တရားမွ်တမႈကင္းမဲ့ေသာ ဘရာဇီးျပည္သူလူထု၏ ပကတိမ်က္ေမွာက္အေျခအေနတို႔မွာ သူ၏ ပညာေရးသီအိုရီ ျမစ္ဖ်ားခံရာပင္ျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ပင္။ သူ၏ပညာေရးသီအိုရီ ေဒါက္တိုင္လည္းျဖစ္သည္။

ကၾကီးခေခြး အကၡရာစကားလံုးမ်ားႏွင့္ အေပါင္းအႏုတ္သခ်ၤာတို႔ကို ေလ့က်င့္သင္ယူေနျခင္းကို အေပၚယံမၾကည့္သင့္ပါ။ နက္ရိႈင္းေသာ ႏုိင္ငံေရးဆက္ႏြယ္မႈကို ရႈျမင္ရမည္ျဖစ္သည္။ ေပါလိုဖေရးအတြက္မူ ပညာေရးကို ႏိုင္ငံေရးဟူ၍ မရႈျမင္၊ မသံုးသပ္တတ္သူတို႔မွာ ျပႆနာ၏အစိတ္အပိုင္းပင္ျဖစ္ျပီး ဤအေျခအေနကို ေျပာင္းလဲပစ္ရန္မွာ ႏိုင္ငံေရးအထူး စီမံကိန္း တစ္ရပ္လည္းျဖစ္သည္။ ၂၀ ရာစုေႏွာင္းပိုင္း ပညာေရး အေတြးအေခၚ ပညာရွင္ ေပါလိုဖေရးအေနျဖင့္ ပညာေရးတြင္ အားျဖည့္ေပးခဲ့သည့္ အႏွစ္သာရမွာလည္း သူ၏ သီအိုရီကို ထပ္တူကူးယူျပီး သင္ၾကားရန္ ရိုးရိုးသက္သက္သာမဟုတ္မူဘဲ ေခတ္၊ ေနရာ၊ လူမႈအသိုင္းအ၀ိုင္းအတြင္း ပကတိအရွိ တရားမ်ား၊ ျဖစ္စဥ္မ်ား၊ ျဖစ္ရပ္မ်ား၊ တူရႈခ်က္မ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ျပီး လြတ္ေျမာက္မႈအတြက္ ပညာေရးအက်င့္အၾကံတို႔ကို ရွာေဖြႏိုင္ေစရန္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း။ ။

သိန္းႏုိင္